مکتوب تزار روس به پادشاه صفوي و حلاجي چند نکته تاريخي در شکوه و گستره زبان ترکي
تاریخ انتشار: ۱۴ فروردین ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۴۴۳۵۲۱
خبرگزاری آریا-یادداشت/تبریز-انتشار یک نامه مکتوب پادشاه وقت روسیه تزاری 《الکسی میخاییلویچ》 خطاب به شاه عباس دوم صفوی به زبان ترکی در تهران بار دیگر نشان داد که در حکومت 235 ساله سلسله صفوی که توسط شاه اسماعیل در سال 880 ه.ش در تبریز بنیان نهاده شد مکاتبات و زبان رسمی این سلسله که تا 1144 ه.ش در اصفهان تداوم داشت به زبان ترکی بوده است .
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
به گزارش خبرنگار ما از تبریز؛الکسی یکی از پادشاهان قدرتمند تزار بین سالهای 1629م تا 1672 م در امپراطوری روسیه پادشاهی داشته و پدر پطر کبیر و روز پرچم نیز در روسیه به یادبود این پادشاه به خاطر انتخاب رسمی پرچم روسیه جشن ملی گرفته میشود.
در این نامه که دستگاه وقت امور ممالیک روسیه به شاه عباس صفوی تحریر شده و توسط سفیر کبیر وقت روس در دربار صفوی تقدیم شاه شده است.کل متن نامه به زبان ترکی شرقی که در امپراطوری صفوی زبان رسمی بود نگاشته شده است.که در آن پادشاه روس از شاه صفوی می خواهد که با مردم گرجستان که همسایه روسیه بوده و گرجستان هم مرز سرزمین پهناور ایران صفوی بوده با مدارا برخورد کند.
گرجستان برای شاهان صفویه مهم بوده و در این عصرچندین بار به گرجستان لشکر کشی شد
که 200 هزار گرجی به ایران
کوچانده شدند و در شمال ،آذربایجان و اصفهان سکنی گزیدند و برای ورود به قشون و یا جرگه قزلباشان باید از مسیحیت به اسلام می گرویدند و زبان ترکی یاد می گرفتند.
سالهاست که بحث رسمی بودن زبان ترکی در مکالمات و مکتوبات و تکلم عمومی در دوره 235 ساله صفوی که یکی از امپراطور های بزرگ تاریخ ایران بوده و بعد از ساسانیان مهم ترین امپراطوری شکل گرفته ایران به حساب می آیندکه مذهب تشیع را در مسجد جامع تبریز بجای مذهب تسنن نشاند و مرزهای ایران را گستراند و تثبیت کرد مباحث زیادی در رسانه ها و گروههای تاریخ دانشگاهها صورت گرفته است و عده ای از تمامیت خواهان که ایران را بجز زبان فارسی دیگر زبانهای رایج در آن را انکار می کنند وبه رسمیت نمی شناسند.در حالیکه مطالعه تاریخ ایران نشان میدهد که زبان غالب در 1050 سال حکومت سلسله ها و پادشاهان ترک در ایران به زبان ترکی بوده است.
حتی عده ای از کتاب سازان و تحریف کنندگان گذشته تاریخی ایران در زمان پهلوی پا را فراتر گذاشته و چنین وانمود می کردند که ترکی زبان بیابانگردان و مهاجران بوده است.در حالیکه اسناد تاریخی این ادعاهای کذب را رد میکنند .به همان علل در زمان پهلوی اول به سردمداری محمد علی فروغی انتشار مکتوبات ترکی در ایران قدغن شد و زبان رسمی در سال 1304 هش زبان فارسی اعلام گردید.پس از آن سیاست یکسان سازی فرهنگ و زبان ادامه داشت تا انقلاب اسلامی فرا رسید و به نظر نگارنده بزرگترین دستاوردفرهنگی انقلاب یکی هم آزادی زبانهای رایج ایران در حیث انتشار آثار مکتوب یا محاوره های رسمی بود و در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران اصل 15 گنجانده شد و هم اکنون چند شبکه استانی رادیو و تلویزیون داخلی و برونمرزی برنامه های خود را به زبانهای ترکی،عربی،کردی و... تهیه و پخش می کنند و در دانشگاههای تبریز،اهواز و سنندج رشته های زبان و ادبیات ترکی آذربایجانی، عربی و کردی دایر گشته است که در جای خود قابل تمجید و غنیمت است. با این حال در کتاب کلام الله مجید بزرگ پروردگار عالمیان مختلف السنه بودن و مختلف الشکل بودن را از شگفتی ها و قدرت الهی دانسته است وبه این ترتیب هر نوع مبارزه برای از بین بردن زبان ها و لهجه ها مغایر حکمت الهی است.
نگاهی به آثار جهانگردان در باره زبان های رایج در ایران می توان گفت: در طول تاریخ بعد از پذیرش اسلام توسط مردمان ایران
نوشته های دیوانی،ادبی و علمی در ایران به 3 زبان عربی،ترکی و فارسی بوده که شواهد تاریخی آنرا تایید می کند.استاد حسن راشدی معتقد است که
فارسی دری كه امروزه زبان رسمی و دولتی كشور و زبان ملی و مادری هموطنان فارس به شمار میرود با همة تشویقهایی كه در قرون گذشته از طرف سلاطین در توسعه آن بعمل آمد, نتوانست سهمی در بهره گیری از علم طبّ, نجوم, فلسفه, موسیقی, ریاضی و دیگر علوم داشته باشد و همواره و بیشتر در حد زبان شعر باقی ماند.
دكتر رحمت مصطفوی در كتاب «دربارة زبان فارسی» كه در سال 2535 شاهنشاهی (1355 هجری شمسی) در تهران چاپ شده مینویسد:
«بزرگان و نوابغی از قبیل رازی, ابن سینا, ابوریحان بیرونی و خیام با استفاده از میراث یونانی دانشهای انسانی را در رشته های مختلف از ریاضیات و طبیعیات و پزشكی گرفته تا
فلسفه و نجوم و جغرافیا و غیره به قله های تازه ای رساندند. . . ولی همة این بزرگان, به عربی درس میخواندند و به عربی كتاب مینوشتند, همه مكالمات علمی ایرانیها, همه كوششها و كاوشها و اكتشافات و اختراعات آنها به زبان عربی به عمل میآمد. و این گنجینه كم نظیر علمی هیچوقت در زبان فارسی منعكس نشد و آنجاها كه شد به قدری قلیل بود كه تقریباً به حساب نمیآمد. . . .در نتیجه این وضع اسفناك به وجود آمد كه زبان فارسی هیچوقت در سراسر تاریخ خود زبان علمی نبوده است.
اولیا چلبی جهانگرد آنادولی که سال 1050 هـ.ق یعنی حدود 400 سال پیش به تبریز آمده نوشته است که در تبریز در مکتب های سنتی آموزش به زبان عربی و ترکی بوده و در کنار قرآن کریم و نهج البلاغه که عربی است بچه ها به زبان ترکی که با ترکی عثمانی کمی متفاوت است صحبت می کنند و حتی بخشی از صحبتهای ترکی بچه های تبریز 400 سال پیش را هم در سفرنامه اش شاهد آورده است.
《رافائل دومان》دیگر جهانگرد اروپایی که همزمان با اولیا چلبی به تبریز و اصفهان سفر کرده در کتابی با عنوان وضعیت صفوی که به فارسی هم ترجمه شده، آورده است.در اصفهان زبان فارسی در خارج از دربار رایج بود ولی زبان ترکی هم در دربار و هم در خارج از دربار تکلم می شود.
《پیترودلاواله》 جهانگرد ایتالیایی که در دوره صفوی به ایران سفر کرده و سالها اقامت گزیده در سفره نامه اش مینویسد؛در ایران عموما مردم بیشتربه ترکی سخن میگفتند تا فارسی...
در متون تاریخی سفرنامه ها که بهترین منبع برای شناخت زبان،ادبیات،آداب و رسوم و وضع زندگی مردمان گذشته هر سرزمینی است، دستمایه شناخت اوضاع و احوال دوران های مختلف تاریخی است.
در این جا توجه به بخشی از اسناد سفرنامه 《انگلبرت کمپفر آلمانی》 پزشک دربار پادشاهی سوئد که در دوره صفوی با یک هیأت سیاسی و تجاری به ایران آمده قابل توجه است.آنجا که می نویسد.زبان ترکی زبان اشراف و دربار صفویان است.اگر اشراف و بزرگان نتوانند به زبان ترکی کامل حرف بزنند به آنها با چشم حقارت می نگرند...
در برخی از سفرنامه ها که در طول نزدیک به دو نیم قرن حاکمیت ترکان صفویه بر کل جغرافیای فرهنگی ایران که تا قفقاز و هند و آسیای مرکزی و عربستان ادامه داشت از شواهد و قرائن مستند استنباط میکنند که در امپراطوری عثمانی ترکی غربی و در امپراطوری صفوی ترکی شرقی تکلم میشد.
در تاریخ اسناد صفویه مکتوبات شاهان و امرا به همتایان خود در کشورها و امپراتورهای زمانه به زبان ترکی نگاشته شده طوریکه نامهها و مکتوبات سیاسی و تجاری امپراتورهای وقت نیز به پادشاهان ایرانی ترکی نگاشته میشد که انتشار اخیر نامه پادشاه روس به شاه عباس دوم صفوی مؤید این مطلب است.همچنین در اسناد تاریخی صفوی مکتوبات شاه سلطان حسین به پادشاه وقت لهستان دیده میشود که به زبان ترکی تحریر یافته است و نیز نامه های شاه صفی به پاد شاهان هم عصر خود از جمله امپراطوری اتریش به زبان ترکی گواه این مطلب است.
با این حال پیشنهاد می شود گروه تاریخ دانشگاه تبریز برای یافتن زوایای بیشتر دوره صفوی به تشکیل دوره تخصصی بررسی سلسلهٔ 235 ساله آنها اقدام و حتی با طراحی صفوی شناسی به تدوین دوره های کارشناسی ارشد و دکتری صفویه شناسی و اختصاص عناوین پایان نامههای تحصیلات تکمیلی به این موضوعات و توأم با برپایی نشست های تخصصی و علمی اقدام نماید و در سطوح ملی نیز می توان به تشکیل مجمعی علمی به بررسی جامع اقدامات و خدمات و
عملکرد سلسله صفویه در 3 پایتخت تاریخی آنها یعنی تبریز، قزوین و اصفهان مبادرت کرد تا نسل جوان با یکی از دوره های مهم تاریخی و جغرافیای گسترده فرهنگی ایران زمین بیشتر از گذشته آشنا شوند و قصور گروههای تاریخ دانشگاههای تبریز و تهران در گذشته مثل این نباشد که بهترین و مستندترین وقایع تاریخی حکومت یکساله جعفر پیشه وری در آذربایجان را آمریکایی ها و انگلیسی ها بنویسند.
✍????محمد فرجپور باسمنجی
منبع: خبرگزاری آریا
کلیدواژه: روسیه تزاری زبان ترکی زبان فارسی زبان رسمی زبان ها نامه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.aryanews.com دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری آریا» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۴۴۳۵۲۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
گفتوگوی بیبیسی فارسی با یکی از نویسندههای گزارش درباره قتل نیکاشاکرمی و تجاوز به او | بخش فارسی BBC آمد ابرو را درست کند، چشمش را هم کور کرد...
به گزارش همشهریآنلاین، روزنامه ایران نوشت: در ویدیویی که از این گفتوگو منتشر شده، مجری بیبیسی فارسی سؤالات خود را از کاغذ میپرسد و خبرنگار بیبیسی جهانی نیز از روی کاغذی که در مقابلش قرار دارد پاسخ سؤالات مجری را از رو میخواند و سپس مترجم، پاسخها را به زبان فارسی برگردان میکند!
این درحالی است که نویسنده گزارش بیبیسی جهانی درباره نیکا شاکرمی، در این گفتوگو اذعان دارد که اسناد ادعایی در گزارشش، گافها و تناقضات متعددی داشته است.
وی همچنین از پاسخ به این سؤال که اسناد از کجا به دست بیبیسی رسیده، طفره میرود. پس از انتشار ویدیوهای این گفتوگو، یک کاربر فضای مجازی درباره آن اظهار کرد که بخش فارسی BBC آمد ابروی بخش جهانی را درست کند، چشمش را هم کور کرد! برخی دیگر از کاربران فضای مجازی تدارک چنین مصاحبهای را شراکت بخش فارسی BBC با پروژه دولت انگلیس برشمردند.
این کاربران همچنین معتقدند که جعل چنین گزارشی نه تنها بهخاطر پروژه تبلیغاتی علیه ایران در اثنای درگیریهای غزه بوده بلکه ارجاع این مأموریت به بخش BBC جهانی بدین خاطر صورت گرفته است که کلیه رسانههای فارسیزبان خارجنشین به عنوان بازتابدهنده این گزارش در پروژه مشارکت کنند. چرا که اگر بخش فارسی BBC این گزارش را منتشر میکرد، به دلیل اختلافات موجود میان شبکههای فارسیزبان (علیالخصوص BBC و اینترنشنال)، احتمال پوشش ناکافی پروژه از سوی سایر فارسیزبانها بالا میرفت.
پمپاژ دروغ به نفع پلیس امریکاخبر دیگر اینکه، گزارش جعلی و سندسازی بیبیسی جهانی در ارتباط با نیکا شاکرمی علاوه بر کاربران ایرانی، واکنش کاربران خارجی شبکههای اجتماعی را هم در پی داشت. این کاربران با اشاره به سندسازی بی بی سی، از این رسانه انگلیسی خواستند که به جای دروغ پردازی علیه ایران به پوشش سرکوب دانشجویان دانشگاههای امریکا توسط پلیس این کشور بپردازند و جنایتهای رژیم صهیونیستی علیه مردم غزه را به تصویر بکشد. این کاربران معتقدند که شبکه انگلیسی بیبیسی برای به حاشیه بردن اقدامات ضد حقوق بشری پلیس امریکا، دست به دروغسازی علیه ایران زده است.
دو روز از انتشار گزارش بیبیسی جهانی در ارتباط با مرگ نیکا شاکرمی میگذرد. به رغم اذعان بخش فارسی این رسانه به سندسازی، بیبیسی درقبال انتقادات و مطالبه کاربران برای ارائه اسناد اصلی سکوت کرده است.